Daarover bericht ons de lezing van de Handelingen der apostelen vandaag: Paulus staat ter discussie. En de discussie gaat niet over een bagatel. Het gaat om iets wat binnen de eerste kerkgemeenschap van wezenlijk belang was. Wie was de echte leerling, de echte volgeling, de echte erfgenaam? Het was een heilig conflict van mensen die heilig overtuigd waren. Hoe zal de waarheid worden geëerbiedigd en de waarheid gediend?
Volgens de tekst van deze dag is het Paulus die de polemiek aanbrengt: ‘Hij deed pogingen om zich bij de leerlingen aan te sluiten.' Op zich is dat zeer mooi. Toch is hier iets aan de hand wat deze ‘aansluiting' heel moeilijk maakt. Paulus vraagt niet braafjes of hij mee mag doen. Hij zegt dat ze hem moeten binnenlaten, want hij was ook een apostel. Hij zegt nog meer. Hij zegt dat de anderen - de getrouwen van het eerste uur - het verkeerd voor hebben. Hij wil meteen de hele beweging in een andere richting sturen. Hij is dus pretentieus. En vergeet niet, hij is tot dan toe een heftig tegenstander geweest. Een dissident dus, die hier de les komt lezen. Paulus doet moeilijk.
Er kwam dus een tussenpersoon aan te pas. Barnabas is zijn naam. Barnabas bemiddelde: Paulus heeft ook de Heer gezien! Hij staat dus op gelijke voet met de anderen. Om apostel genoemd te worden, was dat precies het criterium: een apostel moest de Heer gezien hebben. Daarop ging Paulus geregeld met de anderen om in Jeruzalem. Hier was dus één punt gescoord. Toch is het conflict daarmee niet van de baan. Paulus blijft immers onverschrokken spreken en disputeren. Dat kon hij blijkbaar niet laten. Die disputen waren niet een spelletje. Het was letterlijk dodelijke ernst: men probeerde hem te vermoorden.
Daarop wordt het heilig conflict een heilig compromis. Om Paulus te redden, gaan de wegen uit elkaar. De apartheidspolitiek is de uitweg. Paulus wordt niet vermoord, maar de anderen willen zich niet laten vermoorden ter wille van hem. Hun wegen gaan dus uit elkaar: hij naar Tarsus, zij naar Judea, Galilea en Samaria. Zo komt de eerste Kerk tot vrede. De verering van dezelfde Heer dreef hen uiteen, maar hield hen samen in de diepte. Als die diepte diep genoeg is, verdraagt de gemeenschap van de christenen ook een brede breedte.
Eenheid is blijkbaar iets anders dan eenvormigheid. Dat oogt wel mooi maar... er is zo vaak een Barnabas nodig. En het is niet vanzelfsprekend altijd naar Barnabas te luisteren. Christenen zijn al twintig eeuwen apart gegaan, maar ze vergeten soms dat dit mag. De mens die vreemd denkt wordt zo makkelijk een verworpene. Zelfs een vijand die men verstoten wil.
Een heilig conflict veronderstelt veel heilige geest.