Beste vrienden,
In het midden van de 19e eeuw dreigde de ganse Europese wijnbouw ten onder te gaan aan de uit Amerika overgekomen wijngaardluis. Dat gemene insect zuigt zich zodanig vast in de wijnstok dat die niet kan overleven. De Europese wijnbouw werd toen gered door het invoeren van druivenstokken uit Amerika, die immuun waren tegen deze parasiet. Ze werden gewoon op de Europese geënt en de “wijngaardluis” had het nakijken. Ook bij de wijnstok die wij “Kerk” noemen kunnen wij bij nadere beschouwing ook wel een of ander ziektebeeld vaststellen: kommerlijke groei bij steeds meer krimpende substantie; kleine of bijna ongenietbare vruchten en een slechte verworteling in de moderne maatschappij. Dat om maar enkele symptomen op te noemen.
In een dergelijk geval moet, vooral in economisch moeilijke tijden, worden nagedacht waar er gesnoeid zou kunnen worden, of hoe je nutteloze parasieten, zoals de “Wijngaardluis”, het best zoudt kunnen verwijderen. Alle mogelijke en onmogelijke remedies worden geprobeerd en ook hier leeft reeds sinds jaren het idee om die Kerk eventueel op betere wortelstokken te enten. Vele Bisschoppenconferenties en diocesane verantwoordelijken lijken soms meer te bouwen op “Mc Kinsey” als op het woord van God. Men gaat aan “Fundraising” doen en moet het tafelzilver gaan verkopen in een poging om dan toch minstens een financieel betere bodemstructuur voor de wijngaard Kerk te bekomen. Ik wil al die benoemde en zelfbenoemde wijnbouwexperten niet ontmoedigen, maar ik stel alleen vast dat in het Evangelie van vandaag voor Wijngaardluizen en andere ziekten God zij dank geen enkele rol is weggelegd. Het gaat hier ook helemaal niet om de wijngaard Kerk. Het gaat gewoon om het woord van Jezus waar Hij zegt: „Ik ben de ware wijnstok en jullie zijn de ranken!“ Voor mij betekent dat: Wanneer wij de ranken zijn, dan hangen wij helemaal vast aan Jezus Christus; we leven vanuit Hem en ontvangen via Hem en zijn boodschap ook alle noodzakelijke levenskracht. Tegelijk wordt ook nog iets anders duidelijk. Wanneer Jezus zegt: “Ik ben de ware wijnstok”, dan betekent dat toch ook dat er ook nog andere wijnstokken zijn, wijnstokken die ook levenskracht beloven, net zoals Hij zelf. Andere heil belovende aanbiedingen zijn dus geen uniek fenomeen van onze tijd, maar die waren er ook al in de tijd van Jezus. Ook toen reeds was er een groot aanbod aan levensvisies, overwegingen, filosofieën, religies en esoterische verenigingen. Overal werden ideeën voor het bereiken van een nieuw en gelukkig leven verbreid. En zo is dat gebleven tot op de dag van vandaag. Beloften voor het leven worden er vele gedaan, en doorgaans zijn we ook nieuwsgierig naar wat ze ons allemaal toezeggen. Om die reden zijn er zo vele van onze tijdgenoten die onvermoeibaar van de ene naar de andere groep wisselen, zonder echt te vinden wat het leven werkelijk draagt.
Maar wat maakt Jezus nu tot die bijzondere, ware wijnstok? Voor mij is dat vooral de manier hoe Jezus de mensen aanpakt en er mee omgaat. Jezus stelt geen voorafgaandelijke eisen waaraan je absoluut moet voldoen om tot het ware leven te komen. Neen, Hij aanvaardt ieder en elk van ons onvoorwaardelijk met open armen. U en ik, wij zijn iemand, en moeten niet nog iemand worden. Bij Jezus wordt iedereen aanvaard zoals hij is. Eenvoudige vissers, gehate tollenaars, politieke activisten, verraders, verloochenaars, melaatsen, prostituees, en goddelozen, geen van hen moest er iets voor doen om er bij te mogen horen. Dat werd hen van in het begin geschonken. Jezus maakt aan iedereen duidelijk: Ondanks het leven dat ge hebt gevoerd ben jij het waard dat ik mijn ganse aandacht en liefde aan jou besteed.
Wat mij ook opvalt: Jezus is altijd diegene die geeft. In vergelijking met veel andere religieuze groeperingen staan hier geen eisen op de eerste plaats, maar wel de gave, de volledige toewijding van Jezus. Hij wil niets voor zichzelf, hij is niet geïnteresseerd aan dingen om zichzelf te verrijken of om zijn macht uit te breiden. Voor Hem komt de mens, diens vreugde in het leven, diens liefde voor het leven en alles wat dat goede leven mogelijk maakt, op de eerste plaats. Daarom is Jezus ook voor mij de ware wijnstok, omdat Hij om mij en om mijn leven geeft. Door die wijnstok wordt ik gevoed en uit die wijnstok kan ik ook echte levenskracht putten.
We mogen natuurlijk ook de andere kant van het beeld niet vergeten: het snoeien en het reinigen. De ene of de andere denkt nu misschien: O God, nu komt de moraalspuit, zo naar het motto: Wanneer ik niet genoeg vruchten voortbreng word ik afgesneden en weggegooid, want dan ben ik toch niets waard. Wie het beeld zo ziet, kan er echt bang van worden. Maar zo heeft Jezus het niet bedoeld. Wanneer Hij mij zonder voorbehoud aanvaardt, dan kan Hij me niet tegelijk afsnijden en wegwerpen. Dan zou Hij in tegenspraak met zichzelf zijn. Neen, Jezus bedoelt gewoon: Omdat Jij belangrijk voor me bent wil ik je verzorgen en reinigen. Wij weten toch allemaal dat niet alle delen van ons leven volledig in orde zijn; dat er wel één en ander in ons leven is dat gereinigd moet worden. Dat we zonder voorbehoud worden aanvaard wil niet zeggen dat alles in ons leven ook goedgekeurd wordt. Maar wanneer ik op die relatie met Jezus inga, wanneer ik uit Hem en uit zijn blijde boodschap wil leven, dan vereist dat ook een uiteenzetting met zijn persoon en met zijn visie op het leven.
En dan kan het doorgaans zijn dat een aantal van Jezus‘ standpunten helemaal in strijd zijn met mijn eigen levensweg, dat ze indruisen tegen mijn eigen interesses. En dan moet ik keuzes maken en één en ander in mijn leven veranderen; Voor mij wordt dat vooral zeer duidelijk wanneer het over de volgende drie onderwerpen gaat: Het geweld in de wereld, de vergeving en de naastenliefde. Vergeld het kwade niet met kwaad, bied ook uw andere wang aan, 70 x 7 keer moet ge vergeven want ge moet uw naaste even graag zien als uzelf. We kennen die woorden van Jezus allemaal en we weten ook hoe dikwijls wij zelf over die woorden struikelen.
Dat we allemaal af en toe wel eens een reinigingsbeurt in de zin die Jezus eraan geeft, nodig hebben staat wel buiten kijf.
We kunnen ook terecht opmerken dat Jezus ook gezegd heeft: „jullie zijn al rein“ – alleen al door het woord dat Hij tot ons gesproken heeft; dat klopt! Die uitspraak betekent, dat wij door Jezus aanvaard worden, met al onze fouten en met al onze schuld. Maar dat wil niet zeggen dat we nu op onze lauweren kunnen gaan rusten, neen, we moeten nu de weg van de navolging in liefde tot God en tot de mensen leren gaan. Alleen zo blijven we in nauw contact met Jezus Christus, en alleen dan kunnen wij, u en ik, rijkelijk goede vruchten dragen. Vruchten die tot uiting komen in de manier waarop wij ons inzetten voor het leven in al zijn facetten, dat we elkaar in ons leven en in onze liefde voor elkaar bemoedigen, dat we delen in het lot van anderen, dat we elkaar helpen waar het nodig is en dat we onder elkaar een mentaliteit laten groeien die geen enkel mens uitsluit, maar die iedereen in welgemeende genegenheid en liefde aanvaardt.
Herinnert u zich de wijngaardluis nog waar ik u over verteld heb? Ook na al onze overwegingen komt ze in het evangelie nog niet voor. Maar ik denk dat we, bij alle veranderingen die in onze kerk staan te gebeuren, we moeten oppassen dat we in onze wijnstok geen wijngaardluis importeren, dat we denken dat het alleen maar om structuren, organisatie en Geld zou gaan. We mogen bij dat alles het wezenlijke niet uit het oog verliezen. In de Kerk moet het in de eerste plaats om de boodschap van Jezus Christus gaan. Daarbij is het meer dan nodig dat we ons bezinnen op het evangelie. Pas dan kunnen we zijn boodschap ook in onze tijd goed begrijpen en kan Jezus’ boodschap door zijn oneindige liefde in ons werken; Het is toch een grote troost om weten: “ Wanneer jullie in mij blijft en wanneer mijn woorden in jullie blijven, dan moogt ge bidden om alles wat ge wilt, het zal U worden gegeven! Amen.